Już około 3 milionów Polaków choruje na cukrzyce, a liczba ta systematycznie rośnie. Choroba jest również jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. O czym chorzy powinni pamiętać, planując urlop i podczas wakacyjnych wyjazdów?
Wcześniej warto porozmawiać ze swoim lekarzem. Taka konsultacja pomoże ocenić, czy stan zdrowia pozwala na zaplanowane aktywności i czy nie ma przeciwwskazań do odpoczynku w wybranym miejscu. Lekarz może również zaproponować ewentualne zmiany w terapii i wystawić zaświadczenie o chorobie, które może okazać się potrzebne, zwłaszcza za granicą.
Podczas przygotowań do wyjazdu, ważne jest, aby odpowiednio zaplanować przewóz leków i sprzętu medycznego. Leki warto zabrać w dwóch różnych bagażach. Trzeba pamiętać o zapasowych bateriach do glukometru, a także o odpowiedniej liczbie pasków. Za granicę może się przydać zaświadczenie o chorobie w języku angielskim i przetłumaczone na lokalny język frazy, które mogą być potrzebne w sytuacjach awaryjnych, np. „mam cukrzycę” czy „wezwijcie lekarza” .
– Jedną z najważniejszych kwestii na wakacjach jest regularne sprawdzanie poziomu glukozy. Monitoring glikemii pozwala na stały wgląd w poziom cukru we krwi, co jest szczególnie istotne podczas zmiany diety, rytmu dnia czy aktywności fizycznej – tłumaczy Małgorzata Zyder, dietetyczka i edukatorka diabetologiczna Mościckiego Centrum Medycznego. Dodaje ona, że dzięki temu rozwiązaniu można zminimalizować ryzyko ciężkiej hipoglikemii oraz hiperglikemii, co jest kluczowe dla bezpiecznego spędzenia wakacji.
Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie się do podróży. Podczas jazdy samochodem należy zaplanować częste przerwy, aby zapobiec hiperglikemii, związanej z długotrwałym siedzeniem. Warto unikać podróżowania nocą. Lecąc samolotem należy pamiętać, aby insulina i inne leki przewożone były w bagażu podręcznym, bo w luku bagażowym są narażone na przemrożenie. Warto także zadbać o odpowiednią ilość przekąsek.
Wakacje często wiążą się z zmianą trybu życia – późniejszym wstawaniem, nieregularnymi posiłkami i większą aktywnością fizyczną. Ważne jest, aby dostosować do tego terapię. Należy dopasować dawki insuliny do bieżącej aktywności i diety. Trzeba też pamiętać, że wysiłek fizyczny obniża poziom cukru, więc dostosowywać do niego do sposób odżywiania.
Podczas wakacyjnych upałów insulinę należy chronić przed wysokimi temperaturami. Przydatne mogą być termoizolacyjne etui, które utrzymują odpowiednią temperaturę przez około 12 godzin. Przy planowaniu dłuższej podróży samochodem, warto zaopatrzyć się w małą lodówkę turystyczną .
Jak przypomina portal dietetyk.org szczególnie ważna jest troska o stopy. Trzeba unikać chodzenia boso, aby zapobiec otarciom i skaleczeniom. Jeśli takie uszkodzenie skóry już się pojawi, należy się skonsultować się z lekarzem. Koniecznie należy pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu – w ciepłym klimacie powinno się pić od 2 do 3 litrów płynów dziennie .
Wakacje to czas relaksu i odpoczynku, trzeba jednak pamiętać, że cukrzyca nie bierze urlopu. Regularny monitoring poziomu cukru, odpowiednie przygotowanie i dostosowanie terapii do nowego trybu życia pozwolą cieszyć się odpoczynkiem bez obaw o zdrowie.
Bezpieczeństwo i wygoda
Na wakacjach musimy myśleć zarówno o swojej wygodzie, jak i o bezpieczeństwie. Żaden wyjazd nie będzie udany, jeśli cukry będą rozregulowane. Dlatego na czas letniego wypoczynku dobrze zaopatrzyć się w ciągły monitoring glikemii, nawet jeśli na co dzień z niego nie korzystamy. Dostępne na rynku rozwiązania, takie jak FreeStyle Libre wymagają zakupu jedynie sensora oraz pobrania darmowej aplikacji na telefon. Żadne inne elementy nie są potrzebne, żeby przez 2 tygodnie mieć cukry pod całkowitą kontrolą i zrobić sobie „wakacje od nakłuwania”.
Ciągły monitoring glikemii znacznie ułatwia utrzymywania glikemii na właściwym poziomie i to bez konieczności nakłuwania palców. Sensor FreeStyle Libre raportuje stężenie glukozy w płynie śródtkankowym co minutę i automatycznie zapisuje stężenie glukozy co 15 minut. W momencie skanowania sensora telefonem dane zaciągają się do aplikacji na telefon i „rysują”wykres naszej glikemii.
W ten sposób uzyskujemy nie punktowy pomiar glikemii, ale wgląd w jej całodobowy profil. Tak precyzyjne dane odnośnie poziomów cukru są szczególnie przydatne wtedy, gdy zmieniają się aktywności pacjenta i jego dieta. Obserwując trendy glukozy (strzałki trendu) jesteśmy w stanie zapobiec ciężkiej hipoglikemii i znacznym przecukrzeniom.
Na czas wakacji wielu pacjentów, szczególnie młodzież, zmienia model stosowanej terapii. Planując aktywny wypoczynek czy wypoczynek w wodzie wygodniej jest podawać insulinę wstrzykiwaczami, a nie pompą insulinową. Taka zmiana jest jak najbardziej możliwa, jednak zwiększa ryzyko rozregulowania glikemii. W takiej sytuacji monitoring glikemii także będzie bardzo pomocnym rozwiązaniem. Dokładny wgląd w glikemia pozwala bez większego ryzyka przestawić się w czasie wakacji z pompy na peny.
Nie sposób nie wspomnieć też o aplikacji LibreLinkUp, która umożliwia rodzicom czy innym opiekunom wgląd w glikemie dziecka, także wtedy, gdy przebywa ono na wyjeździe wiele kilometrów od domu. Takie rozwiązanie sprawia, że wyjazd młodej osoby z cukrzycą na samodzielny wyjazd przestaje być tak ogromnym wyzwaniem. Rodzice mając podgląd cukrów są spokojniejsi, a zawsze też mogą dziecku służyć wsparciem, jak w danej sytuacji powinno zareagować. To bardzo cenna szkoła usamodzielniania się do życia z cukrzycą, która można przeprowadzić w czasie wakacyjnego luzu.
Malwina Jabłońska
Wyjazd na wakacje samochodem dla osoby chorujące na cukrzycę jest nieco większym wyzwaniem niż dla kierowcy nieobciążonego chorobą przewlekłą. Im dłuższa podróż, tym bardziej należy się do niej przygotować. Przede wszystkim chodzi o to, by mieć za kółkiem stabilne glikemie. Zarówno zbyt niski, jak i podwyższony cukier wpływają na naszą koncentrację i czas reakcje, dlatego tak ważne jest, by w czasie podróży utrzymywać normoglikemię. Jak to osiągnąć?
Wyjazd na wakacje własnym samochodem ma dla diabetyka szereg plusów. Bez problemów można wówczas spakować lodówkę turystyczną i nie martwić się o warunki przechowywania insuliny, omija nas odprawa na lotnisku oraz konieczność tłumaczenia się z cukrzycowego ekwipunku. Nie jesteśmy uzależnieni od publicznego transportu i możemy całą wyprawę ustawić „pod siebie”– wyruszyć skoro świt, albo zdecydować się na jazdę w nocy – w zależności od predyspozycji i upodobań.
Zawsze jednak pozostaje kwestia zabezpieczenia się przed hipo- i hiperglikemią w czasie jazdy, ale także utrzymywania skupienia i „świeżości umysłu”, co pośrednio jest oczywiście związane z glikemiami, ale nie wyłącznie. Konieczność skoncentrowania się na drodze podczas wielogodzinnej podróży to zupełnie inne wyzwanie dla organizmu niż codzienne dojazdy samochodem do pracy, czy na zakupy. Tutaj w grę może wchodzić stres, a z czasem także zmęczenie. Jak zatem, będąc diabetykiem, podejść do dłuższej podróży samochodem w sposób odpowiedzialny i bezpieczny dla siebie samego i innych uczestników ruchu drogowego?
Przygotowania do podróży
Oto najważniejsze zasady:
- Wyśpij się – to warunek konieczny sprawnego funkcjonowania ciała i umysłu.
- Zjedz lekki posiłek zawierający węglowodany złożone, aby Twój mózg miał zapewniony stały dopływ jakościowego „paliwa”.
- Nie przejadaj się, obciążenie organizmu trawieniem wzmaga senność.
- Przeanalizuj trasę jaka Cię czeka i zaplanuj postoje. W przypadku kierowców z cukrzycą postoje są szczególnie ważne, bo wielogodzinne siedzenie w jednej pozycji sprzyja hiperglikemii. Podczas przerw dobrze jest się przespacerować, zrobić kilka skłonów, przysiadów – rozruszać mięśnie, a tym samym pobudzić do działania insulinę.
- Zaplanuj posiłki w czasie jazdy. Korzystanie z przydrożnych zajazdów ma swój urok, ale po pierwsze, nigdy nie wiadomo, co akurat będzie dostępne, po drugie nie zawsze będziemy wiedzieli, jak taki posiłek przeliczyć na wymienniki i ile podać na niego insuliny. Zdecydowanie bezpieczniej dla stabilności glikemii jest zapakować prowiant z domu.
- Nawadniaj się – w czasie jazdy często o tym zapominamy, czasami nie pijemy celowo, żeby nie mieć problemu z szukaniem toalety, a to bardzo duży błąd. Niedobór wody wpływa na pracę mózgu i nasze samopoczucie. Odwodnienie za kółkiem będzie powodowało nie tylko ból głowy, ale także problemy z koncentracją.
- Przygotuj sobie zapas glukozy, którą będziesz mógł bez problemów spożyć także w czasie jazdy. Czasami glukozy potrzebujemy na szybko i nie mamy możliwości zjechania na pobocze. Dlatego na czas podróży zaopatrz się w glukozę, która nie jest pakowana pojedynczo, aby nie dokładać sobie wyzwań z jej odpakowywaniem.
Jak panować nad kierownicą i nad cukrami?
Zalecenia PTD są jednoznaczne – korzystanie z ciągłego monitoringu glikemii znacznie zwiększa bezpieczeństwo pacjenta z cukrzycą i innych uczestników ruchu drogowego. Dla każdego, kto zna możliwości systemu jest to oczywiste. Sam fakt, że w czasie jazdy nie trzeba zatrzymywać się na pomiar cukru, ani tym bardziej mierzyć go glukometrem jednocześnie kontrolujący sytuację na drodze już jest ogromnym ułatwieniem. Zerknięcie na ekran telefonu, by sprawdzić glukozę jest szybsze, łatwiejsze i mniej dekoncentrujące.
Ale wygoda monitorowania glikemii to tylko jeden aspekt. Znacznie ważniejszą cechą systemów CGM dla kierowcy z cukrzycą jest to, że pozwala on przewidzieć, jak będzie się kształtowała glikemia w najbliższej przyszłości. Dzięki strzałkom trendu wiemy, czy glikemia jest stabilna, czy też zmienia się dynamicznie i w jakim kierunku. Ta wiedza bardzo przydaje się zarówno przed rozpoczęciem prowadzenia samochodu jak i podczas podróży kiedy pozwala zareagować z wyprzedzeniem i w ten sposób uniknąć znacznych niedocukrzeń i przecukrzeń. Co równie ważne, korzystanie ze strzałek trendu pozwala zaplanować ewentualny postój czy zjazd z trasy by unormować glikemię.
Wakacyjna podróż to idealny czas, by przetestować system do monitorowania glikemii FreeStyle Libre. Pamiętaj, że do tego, by zagwarantować sobie bezpieczeństwo i komfort podczas podróżowania wystarcza sensor oraz aplikacja na smartfon. FreeStyle Libre nie wymaga żadnych dodatkowych elementów, co czyni go najbardziej przystępnym z dostępnych na rynku systemów do monitorowania glikemii dla pacjentów z cukrzycą na okres letniego wypoczynku.
Sabina Kowalczyk
Wakacje to najprzyjemniejszy okres w roku. Chętnie wybieramy się w nowe miejsca w kraju i za granicą – zwiedzać, odpoczywać, uprawiać sporty, spędzić miło czas z rodziną, znajomymi. Czy osoba chora na cukrzycę musi rezygnować z tych przyjemności? Na szczęście nie! Przy zachowaniu pewnych środków ostrożności i stosowaniu się do zaleceń lekarza świat stanie otworem również dla cukrzyka.
Przed wyjazdem
Zanim podejmiesz decyzję o wyjeździe, porozmawiaj ze swoim lekarzem. On najlepiej potrafi ocenić twój stan zdrowia i doradzić, jakie czynniki należy wziąć pod uwagę przy wybieraniu miejsca na spędzenie urlopu. W razie potrzeby wystawi również zaświadczenie informujące o chorobie. Jeśli planujesz wyjazd za granicę, upewnij się, że zaświadczenie o chorobie masz również w języku angielskim.
Po takiej konsultacji możesz już szukać wymarzonego miejsca i zacząć przygotowywać się do wyjazdu. Na pewno warto sprawdzić, gdzie w miejscu docelowym są gabinety lekarskie, a jeśli zdecydujesz się na wyjazd za granicę, upewnij się, gdzie możesz znaleźć lekarzy mówiących po angielsku. Oczywiście nieocenioną pomocą będzie Internet, ale jeśli wyjazd jest organizowany przez biuro podróży, możesz poprosić ich o sprawdzenie tych informacji przez rezydenta, który jest na miejscu.
Zabierz ze sobą przyjmowane na co dzień leki (najlepiej przechowuj je w dwóch różnych bagażach), dwa glukometry, a jeśli nie masz takiej możliwości, to zabierz przynajmniej zapasowe baterie. Oczywiście odpowiedni zapas pasków i lancetów jest również niezbędny.
Do bagażu podręcznego włóż zaświadczenie od lekarza (kliknij tutaj) i inne niezbędne dokumenty, możesz także zaopatrzyć się w bransoletkę z informacją, że chorujesz na cukrzycę – najlepiej po polsku i angielsku. Przed wyjazdem za granicę warto również poszerzyć swoje słownictwo w lokalnym języku – „dzień dobry” i „dziękuję” są zawsze mile widziane, „mam cukrzycę”, „wezwijcie lekarza” może uratować życie.
Z cukrzycą na wakacjach
Jak bezpieczne dojechać na urlop?
Jeżeli planujesz wyprawę samochodem, zaplanuj dość częste przerwy i unikaj podróżowania nocą. Zadbaj o wygodne, przewiewne obuwie, warto też mieć na wierzchu drugą parę na zmianę. Wybierz skarpety z naturalnych włókien. Możesz również rozważyć zainstalowanie tempomatu – w długiej podróży to rozwiązanie z pewnością zwiększy komfort prowadzenia samochodu.
W samolocie zasady dotyczące obuwia i skarpet nie zmieniają się. Przy długim locie należy pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim, jeśli zmieniasz strefy czasowe, nie przestawiaj zegarka. To ułatwi Ci przyjmowanie leków w czasie podróży o wyznaczonych porach.
Sprawdzaj częściej niż zwykle poziom glikemii. Jeśli w samolocie są serwowane posiłki, możesz kilka dni wcześniej zgłosić liniom lotniczym, że prosisz o posiłek dla diabetyka. Jeżeli lecisz tanimi liniami, najlepiej zabierz ze sobą do bagażu podręcznego odpowiednie przekąski (tabletki glukozowe, cukierki do zwalczania objawów hipoglikemii). Pij dużo płynów – co prawda woda mineralna na lotniskach jest dość droga, ale na pewno będą to dobrze wydane pieniądze. Jeżeli podróżujesz samotnie, poinformuj kogoś z obsługi, że chorujesz na cukrzycę.
Po przybyciu na miejsce
Jeżeli zmieniłaś strefy czasowe, to po przylocie przede wszystkim przestaw się na czas lokalny. Przez pierwsze dwa, trzy dni kontroluj poziom cukru we krwi częściej niż zwykle.
Na urlopie zmieniamy zazwyczaj sposób odżywiania – bo zostajemy dłużej na plaży, jedziemy na wycieczkę, chcemy spróbować różnych lokalnych przysmaków, kuszą nas pyszne lody czy po prostu jesteśmy w hotelu z All Inclusive. Jeśli zastosujesz się do kilku zasad, twój wyjazd będzie udany również od strony kulinarnej. Przede wszystkim musisz częściej badać glikemię, a przy wyborze dań w restauracji zamawiaj te gotowane, grillowane lub pieczone. Przed wyjazdem do krajów naprawdę egzotycznych warto sprawdzić, jakie potrawy dominują w danym regionie i spróbować przeliczyć wymienniki węglowodanowe jeszcze przed podróżą.
Bardzo ważne jest nawadnianie organizmu – w gorącym klimacie pamiętaj o piciu 2 – 3 litrów płynów dziennie. Zasadą niezmienną, niezależną od stanu zdrowia, jest wybieranie wyłącznie płynów butelkowanych i unikanie napojów z kostkami lodu.
Jeśli twój urlop nie będzie polegał wyłącznie na leżeniu pod gruszą czy palmą, pamiętaj, że wysiłek fizyczny powoduje obniżenie poziomu cukru we krwi, musisz więc odpowiednio dostosować swoją dietę (najlepiej porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem). Badaj poziom glikemii przed i po każdym większym wysiłku fizycznym. Zadbaj również o stopy – latem łatwiej o otarcia czy skaleczenia, staraj się nie chodzić boso, a jeśli przydarzy ci się uszkodzenie skóry, skontaktuj się z lekarzem.
Przede wszystkim baw się, odpoczywaj, wykorzystaj ten wolny czas najlepiej, jak potrafisz.
Wakacje z cukrzycą, ale nie od cukrzycy
Wszyscy mamy nadzieję, że w tegoroczne wakacje będziemy mogli być bardziej mobilni niż w ostatnich miesiącach, zdominowanych przez walkę z pandemią. Zmiana otoczenia, inny rytm dnia, słońce i lenistwo są nam potrzebne dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Wakacje diabetyka nigdy nie będą wakacjami od cukrzycowych obowiązków, ale dzięki nowoczesnym metodom leczenia i monitorowania glukozy mogą być czasem prawdziwej letniej beztroski.
Dlaczego dla osób chorujących na cukrzycę wakacje mogą stanowić pewne wyzwanie? Powodów jest wiele i są one bardzo różnorodne:
- Inny rytm dnia wymaga umiejętności dostosowywania dawek insuliny do bieżących potrzeb. W wakacje często wychodzimy poza schemat z aktywnością fizyczną (czasami jest jej więcej, czasami mniej), o innej porze jemy posiłki, później wstajemy i chodzimy spać, dlatego konieczne są zmiany w terapii oraz wzmożona samokontrola cukrów.
- Wakacje to dla wielu czas zmian w diecie. Podróżując (czy to po Polsce, czy po świecie) lubimy sięgać po lokalne smaki, które trzeba przeliczyć na wymienniki oraz podać na nie odpowiednie ilości insuliny. Lato to też czas lodów, bo kiedy się nimi delektować, jak nie w wakacje. A nieznane, niecodzienne potrawy zawsze zwiększają ryzyko błędów w obliczaniach i podania zbyt małej lub zbyt dużej dawki insuliny.
- Wyższa, a czasami bardzo wysoka temperatura to zagrożenie dla insuliny, która musi być chroniona przed przegrzaniem. Pakując walizki na wyjazd należy upewnić się, że mamy w co zapakować także zapas insuliny. Najczęściej wystarcza mieć odpowiednie termoizolacyjne etui, które przez około 12 godzin trzyma odpowiednią temperaturę; ale jeśli czeka nas długa podróż samochodem być może konieczna będzie mała lodówka.
- Diabetyk powinien się przygotować do podróży samolotem. Przyda się zaświadczenie o chorowaniu na cukrzycę oraz konieczności przewożenia leków i sprzętu niezbędnych do terapii. Trzeba pamiętać, by zapasu insuliny nie przewozić w luku bagażowym, gdzie insulina ulegnie przemrożeniu, a w bagażu podręcznym. Dodatkowym utrudnieniem są długie loty, podczas których zmieniamy strefy czasowe. Warto przedyskutować z diabetologiem, jak dostosować insulinoterapię w przypadku długich podróży (inaczej działamy podróżując na wschód, inaczej na zachód).
- Na wakacyjny wyjazd trzeba zabrać nieco większe zapasy leków, sensorów i pasków do pomiaru glikemii, igieł do penów, wkłuć do pompy, baterii do urządzeń itp. Tak się składa, że tego, czego potrzebuje diabetyk zwykle nie ma w pierwszej lepszej aptece, o aptekach zagranicznych czy w miejscowościach wypoczynkowych nie wspominając.
